Governance & risicomanagement

De rvc hield toezicht op het algemene beleid van DELA en de aan haar gelieerde ondernemingen in Nederland, België en Duitsland. 2022 is wederom een bijzonder jaar geweest waarbij COVID-19, een krappe arbeidsmarkt en de overname van Yarden een grote rol speelden. Het operationeel resultaat is redelijk op peil gebleven en met name de integratie van Yarden is goed verlopen. De rvc is tevreden over de manier waarop het bestuur onder deze bijzondere omstandigheden het bedrijf goed draaiende heeft weten te houden. De ontwikkelingen op het gebied van risicobeheersing, IT (waaronder de digitale transitie), de strategie, in het bijzonder het lidmaatschap alsook de speerpunten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en de resultaten van vermogensbeheer waren terugkerende onderwerpen. 

Yarden-integratie
De integratie van Yarden is regelmatig onderwerp van gesprek geweest. Door middel van  voortgangsrapportages is in de vergaderingen van de rvc van Yarden Holding uitgebreid gerapporteerd. Na de fusie van Yarden Holding met DELA Holding wordt over de Yarden-gerelateerde dossiers tijdens de reguliere rvc gerapporteerd. Door deze fusie is er geen aparte rvc meer voor Yarden Holding en is de heer Pieterse daarom als commissaris afgetreden. De rvc dankt de heer Pieterse voor de prettige samenwerking in het afgelopen jaar.

De begroting is in 2022 herzien in samenspraak met de rvc. De impact van Yarden bleek hierin groot. Yarden heeft in 2022 eveneens veel aandacht van het bestuur gevergd, en de rvc is verheugd te zien dat de integratie in augustus 2022 grotendeels succesvol is voltooid.

Strategie
De rvc heeft zich in 2022 uitgebreid laten informeren over de strategie, de koers en het gewaagde doel van de coöperatie. De missie en het gewaagde doel, waarbij vooral vanuit solidariteit en continuïteit wordt gedacht en gehandeld, is meerdere keren onderwerp van gesprek geweest en de rvc heeft het bestuur hierover geadviseerd. De focus lag vooral ook op de verdere ontwikkeling van de principes van het lidmaatschap. Op 1 oktober 2022 zijn de eerste Belgische verzekerden lid geworden van de coöperatie.

In de algemene vergadering van 28 januari 2023 is een verdere uitwerking van de principes voorgelegd. Daarnaast is gesproken over de uitbreiding van de mogelijkheden voor het lidmaatschap van bestaande Belgische verzekerden, de algemene vergadering heeft hiermee ingestemd.

Coöperatief innoveren is een belangrijk speerpunt voor de coöperatie en om die reden heeft de rvc ermee ingestemd dat de Voor Elkaar Holding N.V. is opgericht. Voor Elkaar Holding is er om solidariteit en coöperatief ondernemen in Nederland te vergroten. Dit gebeurt door het oprichten van of investeren in partijen met sociale missies die mensen helpen. Voorbeelden hiervan zijn de eerder gedane investeringen in Salarise, Fello en The Right Meal. In 2023 zal er een speciale investeringsadviescommissie in het leven worden geroepen, waar de rvc ook regelmatig mee in gesprek zal zijn.

Digitale transitie
Met het bestuur heeft een continue dialoog plaatsgevonden over de digitale transitie, procesmanagement en de interne beheersing. De rvc heeft op deze onderwerpen uitgebreid toezicht gehouden en verzocht om verdieping op deze onderwerpen. Waar nodig heeft de rvc hierover geadviseerd. De rvc is van mening dat er nog grote stappen te zetten zijn, maar dat er wel vooruitgang is geboekt in 2022.

Risicomanagement
Over de risico’s verbonden aan de activiteiten van de onderneming, de impact van de COVID-19-pandemie en de oversterfte en de impact hiervan op de medewerkers, de medewerkerstevredenheid, de omzet- en kostenontwikkeling en het (financiële en niet-financiële) verslaggevingsproces en de naleving van wet- en regelgeving is de rvc meerdere keren door het bestuur bijgepraat. Extra aandacht van de rvc is er met name geweest voor de beleggingen, de IT-projecten en de opzet en werking van de interne risicobeheersing en controlesystemen. De rvc heeft het bestuur hierover bevraagd en ondersteund.

De rvc heeft beoordeeld en vastgesteld dat op strategisch niveau de kapitaalallocatie, het beleggingsbeleid en de liquiditeitspositie in overeenstemming zijn met de risicobereidheid. De rvc heeft de risicobereidheid met het bestuur besproken, waarna deze opnieuw is vastgesteld.

Aankoop portefeuille Monuta Duitsland
In juni 2022 heeft DELA de koopovereenkomst voor de uitvaartverzekeringsportefeuille van Monuta in Duitsland gesloten. De rvc ziet deze aankoop als een belangrijke stap naar het vergroten van DELA's aandeel op de uitvaartverzekeringsmarkt in Duitsland.

In januari 2022 is de variabele beloning voor de medewerkers van DELA Nederland afgeschaft. Hiervoor is een compensatie geboden. In België is er enkel een variabele beloning gebaseerd op collectieve doelstellingen. Daarnaast is DELA in 2022 gestart met het leer- en presteerprogramma, waarbij de beoordelingssystematiek is losgekoppeld van de beloning. Het bestuur ontvangt nog wel een variabele beloning en deze wordt vastgesteld aan de hand van financiële en niet-financiële resultaatgerichte afspraken. Deze afspraken zijn afgeleid van de langetermijnstrategie, de risicobereidheid, de meerjarendoelstellingen en het jaarplan van DELA.

Op basis van de door het bestuur in 2022 geleverde performance heeft de remuneratie- en benoemingscommissie voorgesteld aan de rvc om variabele beloning toe te kennen.

In 2022 bestond DELA 85 jaar en om die reden heeft de rvc evenals de algemene vergadering ingestemd met een discretionaire winstdeling voor de leden. Ook aan de medewerkers van DELA is een jubileumbonus toegekend.

Mede door de maatschappelijke ontwikkelingen is door de rvc gesproken over het instellen van een ethische commissie voor DELA. Op dit moment wordt daar nader onderzoek naar gedaan en in 2023 zal ook dit een vervolg krijgen.

Eveneens is de rvc door het bestuur geïnformeerd over de ontwikkelingen in het kader van de CSRD-wetgeving en de impact op de rapportage en verantwoording door DELA.

Tijdens het verslagjaar 2022 heeft de rvc tijdens de acht belegde vergaderingen toezicht gehouden op en advies uitgebracht aan het bestuur. Enkele daarvan waren specifiek gericht op de strategie. Ook heeft de rvc de ontwikkelingen in het integratieproces met Yarden nauw gevolgd. In het verslagjaar bedroeg het aanwezigheidspercentage voor mevrouw Caderius van Veen 87,5 procent en voor de heer Van der Steen 87,5 procent. Zij waren beiden één vergadering afwezig. Voor de overige commissarissen bedroeg het aanwezigheidspercentage 100 procent.

Zoals gebruikelijk vonden er twee reguliere algemene vergaderingen plaats waarbij de rvc voltallig aanwezig was.

Gedurende het jaar is regelmatig contact geweest tussen de voorzitter van de rvc en de voorzitter van het bestuur. De raad vergaderde twee keer met de vertrouwenscommissie. Diverse commissarissen hebben ieder individueel één of meer vergaderingen van de Ondernemingsraad van DELA Nederland bijgewoond.

Tussen het bestuur en de rvc vindt een continue dialoog plaats. De voorzitters van de afzonderlijke commissies rapporteren tijdens de vergaderingen van de rvc over hetgeen in de commissies is besproken. Elke rvc-vergadering vangt aan met een voorbespreking van de rvc. De rvc evalueert het eigen functioneren eenmaal per jaar formeel, waarbij eens in de drie jaar een externe toetsing wordt uitgevoerd. Deze externe evaluatie heeft eind 2022 plaatsgevonden. Het rapport met de conclusies is in 2023 met de rvc en het bestuur besproken. De evaluatie heeft een goed en positief beeld gegeven en voorgestelde aanbevelingen zullen worden overgenomen. Onder meer in de wijze waarop de stukken worden opgesteld en aangeleverd.

In de algemene vergadering van 5 februari 2022 van DELA coöperatie is mevrouw drs. G.M. (Georgette) Fijneman als commissaris benoemd. Per benoemingsdatum is zij toegetreden tot de raad. In diezelfde vergadering op 5 februari 2022 is mevrouw drs. W.A.P.J. (Willemien) Caderius van Veen RA voor de duur van twee jaar herbenoemd als commissaris. Zij begint hiermee aan haar derde termijn. Beide benoemingen zijn goedgekeurd door De Nederlandsche Bank (DNB). Met de benoemingen bestaat de rvc uit twee vrouwen en vier mannen en voldoet de raad aan de diversiteitsnorm van minimaal 30 procent voor zowel vrouwen als mannen.

De rvc onderschrijft het principe dat de rvc een zodanige samenstelling heeft dat zijn leden in staat zijn zich kritisch op te stellen en onafhankelijk te handelen ten opzichte van elkaar, het bestuur en eventuele specifieke belangen. Binnen de rvc van DELA wordt gestreefd naar een evenwichtige en diverse samenstelling.

Minstens één keer per jaar bespreekt de rvc zijn eigen functioneren. Eens per drie jaar doet de rvc dat onder onafhankelijke, externe begeleiding. Het referentiekader van de evaluatie wordt gevormd door diverse gedragscodes, alsmede inzichten inzake deugdelijk bestuur. De rvc is van mening dat hij adequaat functioneert. Met de samenstelling zoals deze momenteel is, meent de rvc een goede invulling van kennis, ervaring en competenties te waarborgen. Het algemene beeld is dat de rvc complementair en in basis ook pluriform is samengesteld. De rvc maakt gebruik van een profielschets voor de samenstelling van de rvc. Periodiek wordt geëvalueerd of deze profielschets nog overeenkomt met de huidige en toekomstige taken en verantwoordelijkheden van de rvc.

Conform het bepaalde in de statuten van DELA Coöperatie U.A. heeft de rvc de jaarstukken behandeld en de jaarrekening van DELA Coöperatie U.A. en de daaraan toegevoegde gegevens goedgekeurd. De rvc besprak deze stukken met het bestuur, de interne accountant en de externe accountant Deloitte en nam kennis van de goedkeurende controleverklaring van Deloitte bij de jaarrekening 2022 van DELA Coöperatie U.A. De rvc stelt de algemene vergadering voor de jaarrekening 2022 van DELA Coöperatie U.A. vast te stellen en de leden van het bestuur decharge te verlenen voor het gevoerde beleid gedurende het verslagjaar. Voorts verzoekt de raad de algemene vergadering de rvc decharge te verlenen voor het gehouden toezicht.

De rvc dankt alle leden, verzekerden en nabestaanden voor het gestelde vertrouwen. Een bijzonder woord van dank gaat uit naar alle DELA-medewerkers voor hun grote inzet en betrokkenheid in het afgelopen jaar.

Eindhoven, 21 april 2023

Coöperatie DELA

De raad van commissarissen
J.W.T. (John) van der Steen, voorzitter
prof. dr. J.J.A. (Hans) Leenaars RA, vicevoorzitter
G.C.A.M. (Frits) van Bree RA, secretaris
drs. W.A.P.J. (Willemien) Caderius van Veen RA
drs. G.M. (Georgette) Fijneman
mr. drs. G.H.C. (Georges) de Méris RA FCA

De governancestructuur van DELA is uitgewerkt in een governance charter.

Verordeningen en richtlijnen vanuit Europese wetgeving zoals Solvency II en de Algemene Verordening Gegevensbescherming, maar ook nationale wet- en regelgeving zoals de Wet op het financieel toezicht, beleidsregels en best practices vanuit de toezichthouders en de Gedragscode Verzekeraars bieden input voor de governancestructuur. Ook de bedrijfscultuur is een belangrijk component.

Onze governance charter wordt jaarlijks geëvalueerd en is in 2022 aangepast na de overname van Yarden.

DELA Coöperatie U.A. (verder: 'DELA coöperatie') is een coöperatie voor leden die tot doel heeft:

• haar leden met raad en daad bij te staan door de belangen van haar leden te dienen;
• voor polishouders en medeverzekerden een waardige en betaalbare uitvaart te waarborgen;
• de reputatie van de levensverzekeringsmarkt en die van het uitvaartwezen te bevorderen.

Het inschrijvingsnummer van DELA coöperatie bij de Kamer van Koophandel is 17012026.

DELA Natura staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) en is geregistreerd onder vergunningsnummer 12000437. Het inschrijvingsnummer van DELA Natura bij de Kamer van Koophandel is 17078393.

DELA België bestaat uit verzekeringsactiviteiten die zijn ondergebracht in een bijkantoor van de Nederlandse vennootschap DELA Natura en uitvaartactiviteiten die onderdeel zijn van Belgische vennootschappen. Overige activiteiten in België vinden plaats binnen de entiteit DELA Enterprises N.V. De verzekeringsactiviteiten worden gevoerd onder de vergunning die is afgegeven door De Nederlandsche Bank. Het prudentieel toezicht wordt ook in België gehouden door De Nederlandsche Bank. Voor wat betreft het gedragstoezicht legt DELA België verantwoording af aan de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, de Financial Services and Markets Authority (verder: ‘FSMA’).

De marketing- en salesactiviteiten in Duitsland vinden plaats via een bijkantoor in Düsseldorf, Duitsland (artikel 2:115 Wft). Alle overige activiteiten vinden op het hoofdkantoor van DELA Natura in Eindhoven plaats. De activiteiten in Duitsland vallen onder het zelfstandige bedrijfsonderdeel DELA Nederland. Het gedragstoezicht in Duitsland vindt plaats door de Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht (BaFin).

Alleen natuurlijke personen kunnen lid zijn van de coöperatie. Om lid te kunnen zijn, dienen zij een door de algemene vergadering aangewezen (verzekerings)overeenkomst te hebben gesloten. De coöperatie is verdeeld in 40 geografische afdelingen. Het aantal, de namen en grenzen van de afdelingen worden in het huishoudelijk reglement beschreven. Ieder lid van de coöperatie behoort tot een afdeling.

Met ingang van februari 2022 kunnen ook Belgische verzekerden lid worden van de coöperatie. Zij worden vooralsnog lid van de  afdeling Eindhoven. Bij het bereiken van 100.000 Belgische leden wordt een separate afdeling voor België ingesteld.

De algemene vergadering van DELA coöperatie fungeert als 'hoogste niveau aandeelhouder' en wordt gevormd door personen die uit de leden van de coöperatie zijn gekozen. Om lid van de algemene vergadering te kunnen worden, is het wenselijk dat de kandidaat vijf jaar of langer lid is van DELA coöperatie.

De algemene vergadering bestaat voor iedere afdeling uit één lid en één plaatsvervangend lid.

Het complete en meest actuele overzicht van de leden per afdeling is terug te vinden op de DELA-website: via https://www.dela.nl/over-dela/over-cooperatie-dela/governance/algemene-vergadering

Zowel de leden als plaatsvervangende leden wonen de algemene vergadering bij, die in beginsel twee keer per jaar plaatsvindt.

In de vergadering worden de belangrijke zaken over DELA coöperatie besproken. Dit zijn bijvoorbeeld:

• Het bedrijfsplan van het komende jaar;
• Het jaarverslag van het afgesloten boekjaar;
• Het vaststellen van de jaarrekening en het verlenen van decharge aan het bestuur en de rvc;
• Goedkeuring van aanpassingen in de DELA-verzekeringsproducten, die betrekking hebben op alle verzekerden. Een voorbeeld hiervan is de jaarlijkse premieverhoging van het DELA-Uitvaartplan;
• Benoemingen van bestuurders en commissarissen.

Verder wordt de algemene vergadering gevraagd om mee te denken over belangrijke ontwikkelingen voor de coöperatie. Daarnaast staan bijvoorbeeld zaken als het DELA fonds, de klachtenafhandeling of de werkwijze van uitvaartverzorging op de agenda.

Naast de algemene vergadering is een vertrouwenscommissie aangesteld. Deze commissie bestaat uit vier leden uit de algemene vergadering die door de algemene vergadering zijn gekozen.

De vertrouwenscommissie heeft tot taak om, binnen het kader van de bevoegdheden van de algemene vergadering, een goede samenwerking te bevorderen tussen de algemene vergadering en het bestuur en de raad van commissarissen. De vertrouwenscommissie wordt met het oog op haar taak door de raad van commissarissen uitgenodigd om voorafgaand aan iedere te houden algemene vergadering met de raad van commissarissen te vergaderen. Daarnaast vergadert de vertrouwenscommissie minimaal 1 keer per jaar met alleen het bestuur van de coöperatie.

Elk lid van de vertrouwenscommissie wordt gekozen voor een periode van maximaal vier jaar. Ieder jaar treedt één lid af volgens een door de commissie op te stellen rooster van aftreden. Een aftredend lid is direct herkiesbaar. De maximale zittingstermijn in de vertrouwenscommissie is twaalf jaar.

De raad van commissarissen (rvc) bestaat uit een door die raad te bepalen aantal van ten minste vijf en ten hoogste zeven natuurlijke personen. Indien mogelijk zijn twee commissarissen afkomstig uit de leden of plaatsvervangend leden van de algemene vergadering. De samenstelling van de rvc is gebaseerd op ervaring, deskundigheid en onafhankelijkheid van zijn leden. Deze samenstelling voldoet aan de profielschets en stelt de raad in staat om aan diverse verplichtingen te voldoen. De commissarissen worden op voordracht van de rvc benoemd door de algemene vergadering.

Tot de taken en verantwoordelijkheden van de rvc wordt onder meer gerekend het houden van toezicht en controle op en het adviseren van het bestuur omtrent:

• de realisatie van de doelstellingen van de coöperatie;
• de strategie en de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten;
• de opzet en werking van de interne risicobeheersing en controlesystemen;
• het financiële verslaggevingsproces;
• de naleving van de wet- en regelgeving en het risicobeleid.

Daarnaast zorgt de rvc voor:

• het naleven en handhaven van de corporate-governancestructuur;
• het goedkeuren van de jaarrekening, de begroting en materiële kapitaalinvesteringen;
• het selecteren en aanstellen van de externe accountant en actuaris;
• het goedkeuren van de risicobereidheid;
• het voordragen van leden van het bestuur voor benoeming en ontslag; en
• het vaststellen van het beloningsbeleid.

De raad toetst het beloningsbeleid en evalueert het functioneren van het bestuur. De voorzitter van de rvc is aanspreekpunt voor vermeende onregelmatigheden die het functioneren van leden van het bestuur betreffen.

Bij de vervulling van hun taak richten de commissarissen zich naar het belang van de coöperatie en de met haar verbonden ondernemingen. Zij maken een zorgvuldige afweging van de belangen van de diverse stakeholders van de coöperatie. De rvc is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn functioneren.

Reglement
De rvc kent een intern reglement, waarbij regels worden gegeven omtrent de besluitvorming. Het reglement wordt opgesteld door de rvc en vastgesteld door de algemene vergadering. Het reglement dient ter aanvulling op de regels en voorschriften die op de rvc van toepassing zijn op grond van Nederlands recht en de statuten van de coöperatie.

Benoeming, zittingstermijn
Elke commissaris wordt benoemd voor een periode van maximaal vier jaar. Een commissaris treedt uiterlijk af na afloop van de eerstvolgende algemene vergadering nadat de laatste benoeming is verstreken. Een aftredend lid is direct herbenoembaar, mits de maximale zittingsperiode van twaalf jaar niet is of wordt overschreden.

Commissies
De rvc kent een auditcommissie, een risicocommissie en een remuneratie- en benoemingscommissie.

Deelnemingen
De rvc-leden van DELA Coöperatie zijn tevens aangesteld als commissaris bij DELA Holding N.V. en DELA Natura. Bij DELA Natura is de aanstelling van een rvc verplicht gesteld op grond van de Wet financieel toezicht (Wft).

De coöperatie heeft een bestuur. Dit bestaat uit een door de rvc te bepalen aantal natuurlijke personen. Het bestuur is, uitgezonderd de beperkingen in de statuten, belast met het besturen van de coöperatie en het beheer van haar vermogen. Het bestuur kan bepalen met welke taak elke bestuurder in het bijzonder is belast. De taakverdeling dient goedgekeurd te worden door de rvc.

De groep kent zelfstandige bedrijfsonderdelen (ZBO’s). Per datum dagtekening van dit jaarverslag kent DELA Groep twee ZBO’s: DELA Nederland en DELA België. Een ZBO kent een eigen directieteam, dat rapporteert aan het bestuur. Binnen het bestuur is één bestuurslid aangewezen dat als eerstverantwoordelijke optreedt richting een ZBO. Het directieteam heeft een reglement waarin verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het team zijn vastgelegd.

Beleid dat geldt voor de gehele groep valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuur en is groepsbeleid. Beleid dat betrekking heeft op een ZBO valt onder de verantwoordelijkheid van het directieteam van het ZBO. De directieteams van de ZBO’s stellen binnen deze kaders een eigen beleid op. Als groepsbeleid is onder andere het beleid aangemerkt ten aanzien van: merken, IT, datamanagement, security, privacy, beleggingen, kapitaalmanagement, ORSA, ALM, fiscaal/tax, reporting & control, communicatie, MVO, beloning, risicomanagement en interne beheersing.

De beleggingsactiviteiten voor DELA Groep vinden vanuit Nederland door de afdeling Vermogensbeheer plaats. DELA heeft een beleggingsadviescommissie (BAC). De BAC heeft een adviserende en toetsende rol richting het bestuur op het gebied van beleggingen omtrent beleidsvoorstellen, beleidswijzigingen, en uitvoering van het beleid op dit gebied. Als de BAC een advies geeft dat door het bestuur wordt afgewezen, dan dient dit door het bestuur bij de rvc te worden gemeld. De BAC heeft expliciet de rol van adviseur en toetst of de voorstellen consistent, compleet en deugdelijk zijn op rendement en risico. Het bestuur en de rvc behouden hun eigen verantwoordelijkheden. De BAC is samengesteld uit minimaal drie externe leden. De leden worden benoemd door de rvc op voordracht van het bestuur.

DELA vindt het van belang dat er voortdurend sprake is van een deskundige en evenwichtige bedrijfsvoering met adequate checks en balances in een juiste cultuur. De cultuur van DELA kenmerkt zich door de kernwaarden betrokken, integer en ondernemend.

Een belangrijk onderdeel van het integriteitsbeleid van DELA is waarborgen dat elke medewerker van DELA integer handelt. Integer houdt in dat medewerkers eerlijk, open, duidelijk en zorgvuldig zijn. Om nader invulling te geven aan het begrip integriteit door medewerkers is de gedragswijzer opgesteld. In de gedragswijzer wordt voor diverse aandachtsgebieden nader aangegeven welke regels alle medewerkers in acht dienen te nemen ter bevordering van integer handelen. Deze regels zijn onder meer opgesteld over belangenverstrengeling en corruptie, ongewenst gedrag, melden van misstanden, ongeoorloofde mededinging en privé beleggingstransacties.

De gedragswijzer en onderliggende regelingen zijn gebaseerd op interne en externe regelgeving. De gedragswijzer en regelingen zijn opgesteld voor DELA medewerkers in Nederland. DELA België kent een code integriteit met onderliggende regelingen, die specifiek geënt zijn op de Belgische situatie en markt, inclusief Belgische regelgeving. DELA Duitsland heeft voor integriteit een handboek opgesteld dat is geënt op de Nederlandse gedragswijzer en tevens in lijn is met Duitse regelgeving.

Het bestuur is verantwoordelijk voor het verwezenlijken van toereikende waarborgen met betrekking tot een integere bedrijfsvoering. Alle medewerkers zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van een integere bedrijfsvoering.

DELA gebruikt voor de sturing en beheersing van risico’s het zogenaamde “Three lines of defense-model”. Dit houdt in dat:

• De eerste lijn primair verantwoordelijk is voor het realiseren van de geformuleerde bedrijfsdoelstellingen en de aantoonbare uitvoering van interne controlemaatregelen en effectieve beheersing van risico’s. De eerste lijn is onder andere verantwoordelijk voor de dagelijkse activiteiten, resultaten, definitie van de risicobereidheid, beheersing en naleving van interne controlemaatregelen.
• De tweede lijn adviseert, coördineert, bewaakt en beoordeelt -onafhankelijk van de eerste lijn- of die eerste lijn ook daadwerkelijk de verantwoordelijkheid hiervoor neemt en daarbij opereert binnen de risicobereidheid.
• De derde lijn via audits aanvullende zekerheid geeft over de kwaliteit van de interne beheersing.

Om een goede werking van dit model te borgen, is de onafhankelijkheid van de tweede en derde lijn een belangrijk uitgangspunt. Deze is dan ook geborgd. In het onderstaande overzicht is het model schematisch weergeven.

DELA kent een risicomanagementproces dat ervoor zorgt dat in alle omstandigheden inzicht bestaat in de belangrijkste risico’s en kansen. Ook zorgt het proces ervoor dat de in te richten beheersmaatregelen zorgvuldig afgewogen worden. Het risicomanagementproces is een continu proces dat wordt samengevat in onderstaande figuur.

Risico-identificatie is primair de verantwoordelijkheid van de eerste lijn. De tweede lijn inventariseert periodiek de door de eerste lijn geïdentificeerde risico’s en vult deze waar nodig aan. Hierbij is ook aandacht voor potentiële risico’s.  In het periodieke overleg tussen de tweede en derde lijn wordt deze inventarisatie besproken.

Het bestuur evalueert jaarlijks het risicoprofiel. Basis hiervoor vormen de vastgestelde bedrijfsdoelstellingen en de draagkracht van de organisatie. Daarnaast bepaalt het bestuur het risico dat DELA wil lopen om de strategische doelen te behalen. Dit doet het bestuur op basis van het risicoprofiel en passend binnen de zogenaamde risicobereidheid. Naast de te behalen doelen is borging van de continuïteit van de organisatie essentieel. De risicobereidheid wordt verwoord in specifieke statements, die zijn vertaald in risicolimieten en -toleranties om doorlopende monitoring en sturing mogelijk te maken.

De belangrijkste kwalitatieve statements over de risicobereidheid zijn:

• DELA accepteert geen premieverhogingen die buitenproportioneel zijn.
• DELA accepteert in belangrijke mate het marktrisico aangezien het nemen van marktrisico expliciet onderdeel uitmaakt van het businessmodel.
• DELA accepteert geen zeer significante kostenoverschrijdingen als gevolg van haar reguliere bedrijfsvoering.
• DELA accepteert geen enkele vorm van interne en externe fraude.
• DELA accepteert geen risico's die de reputatie van DELA wezenlijk in gevaar brengen.
• DELA accepteert geen verhoogde risico’s met betrekking tot informatiebeveiliging en cybersecurity.

Een uitgebreide toelichting op de risicocategorieën die DELA hanteert, is opgenomen in de jaarrekening.

Om ervoor te zorgen dat de risico’s binnen de gewenste bandbreedtes blijven, neemt DELA risicomitigerende maatregelen. In de meeste situaties is sprake van een adequate mix tussen:

• stoppen met activiteiten of uitbesteding van activiteiten;
• vermindering van risico’s door preventieve acties te nemen;
• overdracht van het risico door (her)verzekeren en/of toepassen van contractmanagement;
• het accepteren van risico’s die de organisatie zelf kan dragen.

Als risico’s zich bevinden buiten de gestelde risicolimieten en dus groter zijn dan gewenst, neemt het management aanvullende risicomitigerende maatregelen. Bewuste overschrijding van risicolimieten is alleen toegestaan na goedkeuring van het bestuur en mag alleen van tijdelijke aard zijn. De risicobereidheidstatements zijn eind 2022 geëvalueerd en geoptimaliseerd door bijvoorbeeld grenswaardes aan te passen. 

Het bewaken en beoordelen van risico’s en het risicomanagementsysteem zijn belangrijke voorwaarden voor een lerende organisatie, zoals DELA die wil zijn.

Bij de beoordeling van een risico wordt gekeken of het risico buiten het niveau van de risicobereidheid blijft. Uitgangspunt is dat risico’s die de genoemde risicobereidheid te boven gaan via een adequate mix van risicomitigerende oplossingen tot een lager risiconiveau worden teruggebracht.

Als invulling van de voortdurende monitoring stelt het management voor elk risico binnen het risicoprofiel zogenaamde KRI’s (key risk indicatoren) op. Het management bewaakt ten minste eenmaal per kwartaal de ontwikkeling van deze indicatoren en beoordeelt de mate waarin risicolimieten en –toleranties worden overschreden. In geval van overschrijding worden aanvullende acties gedefinieerd. Daarnaast rapporteert de tweede en derde lijn periodiek aan het bestuur.

Het management doorloopt periodiek het Risico Control Self Assessment (RCSA)-proces. Dit proces resulteert in een In Control Statement (ICS). Daarnaast beoordeelt Internal Audit de opzet en effectieve werking van het systeem van risicomanagement.

In het kader van Solvency II wordt vereist dat aanwijsbaar een gebalanceerde afweging bestaat tussen risico- en kapitaalmanagement alsook de bedrijfsstrategie. De processtructuur voor het gebalanceerd afwegen is de ORSA. De naleving hiervan blijkt uit het ORSA-rapport. De inhoud van de (stress)scenario’s wordt voor aanvang van de ORSA door het bestuur vastgesteld, waarbij advies vanuit de tweede lijn wordt ingewonnen.

Ten minste jaarlijks en bij het optreden van ontwikkelingen die het risicoprofiel significant kunnen beïnvloeden, beoordeelt het management in de Own Risk and Solvency Assesment (ORSA) of het risicoprofiel nog passend is. Hierbij wordt gekeken naar de bedrijfsdoelstellingen, risicobereidheid en aanwezige kapitaalbuffers. Daarbij wordt rekening gehouden met diverse (stress)scenario’s.

De resultaten van de ORSA 2022 tonen aan dat de solvabiliteit robuust is. De dekkingsgraad is in 2022 significant gestegen als gevolg van de rentestijging die in 2022 heeft plaatsgevonden. Dit is in lijn met het kwalitatieve statement “DELA accepteert geen premieverhogingen die buitenproportioneel zijn".

DELA heeft geen invloed op de rente of op de inflatiecurves. DELA kan echter wel in een bepaalde mate sturen op de hoogte van de uitvaartkosten. We hebben in de ORSA 2022 gezien dat in scenario’s met lage uitvaartkosteninflatie (in combinatie met lage rentestanden) de solvabiliteit en/of de premiestijging onder druk kan komen te staan.

Het kapitaalbeleid is gericht op het handhaven van een solide solvabiliteitspositie. DELA is hierbij continu op zoek naar een goede balans tussen de hoeveelheid kapitaal (vermogen) die zij aanhoudt en de risico's die zij loopt. In dit kader heeft DELA de zogenaamde normsolvabiliteit gedefinieerd. Dit is het solvabiliteitsniveau waar DELA te allen tijde boven wil blijven. Indien de solvabiliteitsratio onder de normsolvabiliteit uitkomt, zijn er in het kapitaalbeleid meerdere mogelijke acties gedefinieerd. De normsolvabiliteit voor iedere vergunningsplichtige entiteit (DELA coöperatie en DELA Natura) is vastgesteld op 150 procent.

Gedurende 2022 is de solvabiliteitsratio continu hoger geweest dan de normsolvabiliteit.

Voor een nadere toelichting op de risico's en het management ervan verwijzen we naar de jaarrekening. Zie 'Geconsolideerde jaarrekening', 'Toelichting op de geconsolideerde balans en resultatenrekening', '4. Risicoparagraaf'.